Kiểm soát môi trường ô nhiễm chất thải rắn ở Việt Nam cần thúc đẩy mạnh mẽ việc công khai thông tin và sự tham gia của công chúng

Kiểm soát môi trường ô nhiễm chất thải rắn ở Việt Nam cần thúc đẩy mạnh mẽ việc công khai thông tin và sự tham gia của công chúng

Theo sự triển khai thống nhất của Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc gần đây đã tiến hành kiểm tra thực thi pháp luật hai tháng đối với việc thực hiện Luật Phòng chống ô nhiễm môi trường (sau đây gọi là Luật chất thải rắn). Thông qua kiểm tra, thành phố rất coi trọng việc thực hiện pháp luật, thực hiện nghiêm túc các yêu cầu pháp lý, công tác phòng chống ô nhiễm chất thải rắn đã đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, việc thực hiện một số nguyên tắc quan trọng do pháp luật thiết lập vẫn còn những khoảng trống, đặc biệt là việc công bố thông tin về phòng chống ô nhiễm chất thải rắn và sự tham gia của công chúng trong hai nguyên tắc chính và các yêu cầu liên quan vẫn còn rất lớn để thực hiện, và việc thực hiện tốt hai nguyên tắc và quy định không chỉ là yêu cầu của pháp luật riêng của mình, mà còn đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy công tác phòng chống ô nhiễm chất thải rắn, chúng ta phải chú ý và thúc đẩy mạnh mẽ.

1. Ý nghĩa quan trọng của việc công bố thông tin phòng chống ô nhiễm chất thải rắn và sự tham gia của công chúng

Lý thuyết bảo vệ môi trường hiện đại và phát triển bền vững cho rằng các phương tiện chính để thực hiện bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là pháp quyền môi trường, quản lý môi trường, bảo vệ sinh thái, sản xuất sạch hơn và kiểm soát ô nhiễm để giải quyết vấn đề thiếu hụt tài nguyên, suy thoái sinh thái và ô nhiễm môi trường. Trong hai cách thức thực hiện pháp quyền về môi trường và quản lý môi trường, công khai thông tin và sự tham gia của công chúng đóng một vai trò quan trọng. Việc thực hiện luật môi trường là một liên kết quan trọng của pháp quyền môi trường nói chung và có ý nghĩa thực tiễn quyết định. Việc thực hiện luật môi trường ngoài việc nhà nước thực hiện, việc thực hiện công dân là công dân cá nhân hoặc tổ chức công dân thực hiện các hoạt động thực hiện pháp luật về môi trường theo quy định của pháp luật là một cách quan trọng, bởi vì công chúng là nạn nhân trực tiếp của các mối nguy hiểm môi trường, hiểu rõ nhất, nhạy cảm nhất với tình hình môi trường, là nguồn động lực cơ bản để thực thi pháp luật về môi trường. Tuyên bố Rio về Môi trường và Phát triển nhấn mạnh rằng các vấn đề môi trường nên được giải quyết tốt nhất ở các cấp có liên quan với sự tham gia của công dân có liên quan. Các quốc gia cần tạo điều kiện và khuyến khích nhận thức và sự tham gia của công chúng thông qua việc cung cấp thông tin rộng rãi. Là một nội dung quan trọng trong việc thực hiện luật môi trường, việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn ở Việt Nam phải được chính phủ, doanh nghiệp và các chủ thể xã hội khác thông báo và công khai cho công chúng về phát thải chất thải rắn, giám sát kiểm soát môi trường ô nhiễm chất thải rắn, quản lý hiện trạng và tác động môi trường theo quy định của pháp luật và quy định của pháp luật, để tạo điều hòa cho sự tham gia và giám sát của công chúng.

Con đường thực hiện quản lý môi trường là điều chỉnh mối quan hệ giữa con người và môi trường thông qua việc chuẩn hóa và quản lý hành vi của con người, phương pháp chính là các phương tiện kiểm soát theo lệnh của chính phủ, phương tiện kinh tế và phương tiện của người sử dụng trực tiếp môi trường, trong đó các phương tiện tự tổ chức và tự quản lý và tham gia của người sử dụng trực tiếp đã bị bỏ qua trong một thời gian dài và nhiều nước phát triển đã chứng minh hiệu quả tốt. Do đó, việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn ở Việt Nam và sự tham gia của công chúng là rất quan trọng để bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Thứ nhất, nâng cao nhận thức của công chúng về phòng chống ô nhiễm chất thải rắn. Sự tham gia của công chúng trong việc ra quyết định kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn, cho phép họ bày tỏ đầy đủ ý kiến và hiểu biết của họ, để vai trò của chủ sở hữu của công chúng có thể được phát huy, cũng có ý thức trách nhiệm và sứ mệnh hơn.

Thứ hai, nó có lợi cho việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công chúng. Sự tham gia của công chúng trong việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn có lợi cho việc tạo ra một khía đốt xã hội tốt trong toàn xã hội để bảo vệ sinh thái và kiểm soát ô nhiễm, và không ngừng tối ưu hóa lối sống, cách tiêu thụ và hành vi của người dân.

Thứ ba, giúp chính phủ quản lý toàn diện việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn. Sự tham gia của công chúng có thể tăng cường sự cởi mở và minh bạch của việc ra quyết định kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn của chính phủ, làm cho việc ra quyết định và quản lý của chính phủ phù hợp hơn với ý kiến của người dân và phản ánh tình hình thực tế, có lợi cho việc giải quyết và xử lý các vấn đề môi trường, giảm thiểu xung đột và xích mích trong việc thực hiện chính sách và làm cho việc ra quyết định hiệu quả hơn.

Thứ tư, sự tham gia của công chúng có thể bù đắp hiệu quả cho việc điều tiết thị trường và thiếu quy định của chính phủ trong kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn. Công chúng là những người chịu trực tiếp ô nhiễm môi trường chất thải rắn, lợi ích môi trường của họ thúc đẩy họ phát hiện vấn đề kịp thời, kiểm soát ô nhiễm môi trường và các tác động bất lợi khác, có hiệu quả bù đắp cho điều tiết thị trường và thiếu sót của chính phủ, và thúc đẩy hiệu quả công tác phòng chống ô nhiễm chất thải rắn.

2. Cơ sở pháp lý và yêu cầu cơ bản để công khai thông tin phòng chống ô nhiễm chất thải rắn và sự tham gia của công chúng

(1) Công khai thông tin và sự tham gia của công chúng là những nguyên tắc cơ bản của kiểm soát ô nhiễm môi trường chất thải rắn. Ngoài các nguyên tắc "giảm định lượng, tài nguyên, vô hại" và "trách nhiệm ô nhiễm" được quy định rõ ràng, công khai thông tin và sự tham gia của công chúng là hai nguyên tắc xuyên suốt trong toàn bộ luật.

Thứ nhất, nguyên tắc công bố thông tin và sự tham gia của công chúng bắt nguồn từ luật thượng vị. Hiến pháp quy định "nhân dân quản lý nhà nước, quản lý các vấn đề kinh tế và văn hóa và quản lý các vấn đề xã hội thông qua các phương tiện và hình thức khác nhau theo quy định của pháp luật". Đây là cơ sở hiến pháp để thực hiện dân chủ môi trường và sự tham gia của công dân trong quản lý môi trường ở Nước ta. Luật Bảo vệ môi trường mới được sửa đổi coi công khai thông tin và sự tham gia của công chúng là một nguyên tắc quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, và đặc biệt bổ sung một chương (tức là Chương V) quy định toàn diện về công khai thông tin và các đối tượng, thủ tục và nội dung tham gia của công chúng. Luật đánh giá tác động môi trường làm rõ hơn nữa sự tham gia của công chúng trong đánh giá tác động môi trường. (Xem thêm Những quy định mới về Giấy phép bảo vệ môi trường theo Luật Bảo vệ môi trường 2020)

Thứ hai, luật chất thải rắn được quy định trực tiếp. Luật chất thải rắn có yêu cầu công khai thông tin và sự tham gia của công chúng lên đến 33 điều, trong đó điều 3 quy định "hướng dẫn công chúng tích cực tham gia vào việc kiểm soát ô nhiễm môi trường của chất thải rắn".

Thứ ba, quy định công khai thông tin của Chính phủ Hội đồng Nhà nước, phương pháp công bố thông tin môi trường của Bộ Môi trường sinh thái, danh mục công khai thông tin môi trường, phương pháp tham gia của công chúng về bảo vệ môi trường và các quy định hành chính khác, quy định, văn bản quy phạm pháp luật về công khai thông tin phòng chống ô nhiễm chất thải rắn và sự tham gia của công chúng đã được quy định cụ thể.

(2) Yêu cầu của hệ thống pháp luật về công khai thông tin phòng chống ô nhiễm chất thải rắn. Luật chất thải rắn trực tiếp yêu cầu danh mục, dữ liệu, báo cáo, lập kế hoạch, thông tin và các điều khoản khác được công bố lên đến 21 điều. Các yêu cầu chính là: Bộ Môi trường sinh thái phối hợp với các cơ quan liên quan thường xuyên công bố thông tin về chủng loại, sản lượng, khả năng xử lý, tình trạng sử dụng chất thải rắn cho xã hội; các cơ sở sản xuất, kinh doanh phải công khai kịp thời thông tin phòng, biện pháp chống ô nhiễm môi trường chất thải rắn theo quy định của pháp luật, chủ động chịu sự giám sát của xã hội; xây dựng nền tảng thông tin về phòng, chống ô nhiễm môi trường đối với chất thải rắn như chất thải nguy hại trên toàn quốc; xây dựng hệ thống hồ sơ tín dụng của các đơn vị sản xuất, thu gom, lưu trữ, vận chuyển, sử dụng, xử lý chất thải rắn và các cơ sở sản xuất, kinh doanh khác. Tích hợp các hồ sơ tín dụng có liên quan vào nền tảng chia sẻ thông tin tín dụng quốc gia; chính quyền cấp huyện trở lên có trách nhiệm đưa tình hình kiểm soát ô nhiễm môi trường chất thải rắn vào báo cáo thường niên về tình hình môi trường và hoàn thành các mục tiêu bảo vệ môi trường của đại hội nhân dân cấp tương lai. Về trách nhiệm pháp lý, có một hình phạt đặc biệt đối với hành vi vi phạm công khai thông tin, cụ thể là, các đơn vị xử lý chất thải sinh hoạt không lắp đặt thiết bị giám sát theo quy định có liên quan của nhà nước, theo dõi thời gian thực phát thải chất gây ô nhiễm và công khai dữ liệu phát thải gây ô nhiễm, phạt tiền, trong trường hợp nghiêm trọng ra lệnh đình chỉ hoặc đóng cửa.

(3) Yêu cầu của hệ thống pháp luật về kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn và sự tham gia của công chúng. Có 12 điều khoản liên quan đến sự tham gia của công chúng trong luật chất thải rắn. Các yêu cầu chính bao gồm: Các đơn vị sử dụng và xử lý chất thải rắn phải mở các cơ sở, địa điểm cho công chúng theo quy định của pháp luật, nâng cao nhận thức và mức độ tham gia của công chúng về bảo vệ môi trường; bất kỳ đơn vị, cá nhân nào cũng có quyền báo cáo các đơn vị, cá nhân gây ô nhiễm môi trường do chất thải rắn gây ra; môi trường sinh thái và các cơ quan có liên quan phải công bố phương thức báo cáo ô nhiễm chất thải rắn cho xã hội, tạo điều kiện cho công chúng báo cáo, báo cáo tên thật và xác minh sự thật, khen thưởng. Sự tham gia của công chúng được quy định đầy đủ nhất trong chương rác thải sinh hoạt gần gũi nhất với công dân, với 5 điều khoản về sự tham gia của công chúng.

Thứ ba, việc công bố thông tin phòng chống ô nhiễm chất thải rắn và sự tham gia của công chúng hiện nay rất khó để thích ứng với nhu cầu phòng ngừa và kiểm soát

Sự tham gia của công chúng là động lực cơ bản nhất, thường xuyên nhất và rộng nhất của việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn, và điều kiện tiên quyết quan trọng cho sự tham gia của công chúng là công khai thông tin về kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn. Tuy nhiên, từ tình hình kiểm tra thực thi pháp luật, mặc dù một số công việc đã được thực hiện trong việc công bố thông tin và kiểm soát ô nhiễm, nhiều công việc vẫn còn trong giai đoạn đầu và thăm dò, vẫn còn thiếu quyền được biết, cơ chế tham gia và cơ chế bảo vệ quyền của công chúng, khoảng cách lớn từ nhu cầu công việc.

(1) Ý thức phòng ngừa và kiểm soát môi trường của chất thải rắn rắn không mạnh. Nỗ lực cải cách bảo vệ môi trường ngày càng lớn, nhận thức của công chúng về bảo vệ môi trường nói chung đã được nâng cao. Tuy nhiên, trọng tâm của sự chú ý của công chúng, đặc biệt là ở các vùng nông thôn nói chung, vẫn là tác động của nước, chất lượng môi trường không khí, các sự kiện ô nhiễm môi trường lớn đối với cuộc sống và sức khỏe cá nhân, nhận thức về ô nhiễm chất thải rắn là không đầy đủ, mức độ tham gia tổng thể của công chúng trong các hoạt động kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn là thấp. Một số ô nhiễm chất thải rắn gây tổn hại đến lợi ích môi trường cá nhân, hầu hết các vấn đề môi trường được coi là thẩm quyền của các cơ quan nhà nước, không liên quan đến cá nhân. Thêm vào đó, các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường rất ít, dựa vào sức mạnh cá nhân để tham gia vào lực lượng kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn bị hạn chế, ý chí của công chúng để tham gia vào việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn và bảo vệ quyền và lợi ích môi trường của họ là không mạnh mẽ.

(2) Chất lượng công khai thông tin kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn không cao. 

Thứ nhất, chính phủ chủ động công khai thông tin không đầy đủ. Luật chất thải rắn quy định Chính phủ và các bộ, ngành phải chủ động công khai thông tin về quy hoạch bảo vệ môi trường sinh thái, quy hoạch xây dựng và vận hành cơ sở chất thải sinh hoạt, quy hoạch phòng chống rác thải xây dựng, quy hoạch xây dựng cơ sở xử lý nhà ở nguy hiểm, đánh giá tác động môi trường của dự án phòng chống ô nhiễm chất thải rắn, báo cáo nghiệm thu cơ sở kiểm soát ô nhiễm môi trường chất thải rắn được xây dựng đồng bộ, hồ sơ tín dụng của nhà sản xuất và kinh doanh được đưa vào nền tảng chia sẻ thông tin quốc gia, danh mục phân loại rác, mức thu phí xử lý chất thải sinh hoạt. Tuy nhiên, qua kiểm tra, báo cáo đánh giá vòng tròn, danh mục phân loại rác và thông tin tiêu chuẩn thu phí được công khai tốt hơn, các mặt hàng khác hoặc là thông tin không đầy đủ hoặc chưa được công bố.

Thứ hai, doanh nghiệp không chủ động trong việc công khai thông tin. Luật Chất thải rắn quy định rõ đơn vị phát sinh, thu gom, lưu trữ, vận chuyển, sử dụng, xử lý chất thải rắn phải kịp thời công khai thông tin phòng, chống ô nhiễm môi trường đối với chất thải rắn theo quy định của pháp luật; đơn vị sử dụng, xử lý chất thải rắn phải mở cơ sở, cơ sở vật chất cho công chúng theo quy định của pháp luật; dữ liệu phát thải gây ô nhiễm của đơn vị xử lý chất thải sinh hoạt. Từ tình hình kiểm tra, dữ liệu phát thải ô nhiễm xử lý chất thải sinh hoạt được công khai kịp thời, các đơn vị sản xuất và kinh doanh chất thải rắn khác được công bố kịp thời và ít hơn theo quy định của pháp luật.

Thứ ba, báo cáo hàng năm không chuẩn. Bộ phận môi trường sinh thái hàng năm ban hành thông tin kiểm soát chất thải rắn về cơ bản là dữ liệu tổng hợp, quá đơn giản, không có phân loại chi tiết và dữ liệu doanh nghiệp chủ chốt, khả năng xử lý và sử dụng dữ liệu tình trạng xử lý không đầy đủ. Khi chính quyền thành phố và quận báo cáo tình trạng môi trường hàng năm và các mục tiêu bảo vệ môi trường cho Đại hội nhân dân cấp tương ứng hàng năm, không có hệ thống nào đưa các loại chất thải rắn và kiểm soát toàn diện vào báo cáo về tình trạng và mục tiêu bảo vệ.

(3) Các kênh công khai thông tin phòng chống ô nhiễm chất thải rắn không trơn tru. Hiện nay, kênh chính để công khai thông tin kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn là trang web của bộ phận môi trường sinh thái. Các cuộc họp báo được tổ chức thường xuyên, nhưng ít thường xuyên hơn. Thông cáo, báo chí, đài phát thanh, truyền hình và các phương pháp công khai thông tin khác được sử dụng rất ít. Đồng thời, thông tin kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn trong trang web cổng thông tin của Bộ Tài nguyên & Môi trường không rõ ràng, thường cần phải nhấp vào trang nhiều lớp để vào, hiệu quả công khai thông tin kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn không lý tưởng.

(4) Phạm vi tham gia của công chúng trong việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn không rộng. 

Một là sự tham gia của toàn bộ quá trình là không đủ. Các quy định của pháp luật về môi trường hiện hành về sự tham gia của công chúng, chủ yếu là sự tham gia của sự tham gia sau khi phá hủy ô nhiễm môi trường, thiếu sự tham gia đầy đủ từ nghiên cứu và xây dựng chính sách quy hoạch, đến phê duyệt dự án, xây dựng, đến kiểm soát ô nhiễm tiếp theo và như vậy. Trong thực tế, công chúng cũng chủ yếu nhắm vào ô nhiễm, phá hủy môi trường sau khi xảy ra, gây nguy hiểm cho lợi ích riêng của họ thông qua tố cáo, kiện tụng và các phương tiện khác để bảo vệ quyền và lợi ích của họ. Luật chất thải rắn cũng đưa ra yêu cầu tham gia công chúng đối với các kế hoạch kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn, nhưng không được thực hiện tốt. Các vấn đề môi trường có đặc điểm như độ trễ và không thể phục hồi của các mối nguy hiểm, sự tham gia cuối cùng này không có lợi cho việc ngăn ngừa kịp thời và hiệu quả các tranh chấp và tác hại môi trường, và bản chất cơ bản của sự tham gia của công chúng là rất khác nhau.

Thứ hai, sự tham gia tự phát ít hơn. Cách chính để kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn và sự tham gia của công chúng là dưới hình thức "từ trên xuống" dưới sự lãnh đạo của chính phủ. Chính phủ đóng một vai trò hàng đầu trong đó, công chúng rất khó để thể hiện đầy đủ quan điểm và ý tưởng độc lập của họ, cơ sở tham gia của công chúng không đủ, rất khó để hình thành sự tham gia của công chúng để giám sát hiệu quả việc ra quyết định của chính phủ, hiệu quả của hệ thống tham gia của công chúng không tốt.

Thứ ba, tham gia vào một loại kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn duy nhất. Luật chất thải rắn quy định về chất thải rắn công nghiệp, chất thải sinh hoạt, chất thải xây dựng, chất thải rắn nông nghiệp và chất thải nguy hại, cũng như chất thải rắn điện tử, chất thải rắn đóng gói, vật tư dùng một lần, bùn và chất thải rắn trong phòng thí nghiệm. Trong thực tế, chất thải sinh hoạt, chất thải rắn nông nghiệp và ô nhiễm vật tư dùng một lần đã tham gia nhiều hơn vào công chúng, và các loại chất thải rắn khác tham gia rất ít công chúng.

(5) Không có nhiều cách để công chúng tham gia vào việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn. Các biện pháp tham gia của công chúng về bảo vệ môi trường quy định rằng sự tham gia của công chúng trong bảo vệ môi trường có thể được lấy ý kiến và đề xuất của công chúng về các vấn đề hoặc hoạt động liên quan thông qua các cuộc gọi điện thoại, thư từ, internet, nền tảng công cộng truyền thông xã hội, v.v. Luật chất thải rắn quy định các báo cáo của các đơn vị và cá nhân trong phòng chống ô nhiễm chất thải rắn và các biện pháp bảo vệ của họ. Trong thực tế, cách công chúng tham gia vào việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn chủ yếu là bảng câu hỏi mạng, mạng để lấy ý kiến, công chúng bình thường thông qua các phương tiện khác tham gia ít.

(6) Sự tham gia của công chúng trong hệ thống pháp luật không hoàn hảo. 

Thứ nhất, khả năng hoạt động cần được tăng cường. Luật bảo vệ môi trường, luật đánh giá vòng tròn và luật chất thải rắn đều quy định về công khai thông tin và sự tham gia của công chúng, bộ phận môi trường sinh thái cũng hỗ trợ xây dựng một số quy định và văn bản quy phạm pháp luật, nhưng các đối tượng tham gia phòng chống ô nhiễm chất thải rắn theo thủ tục và bước nào để thực hiện hệ thống, khi quyền được biết, quyền tham gia bị xâm phạm, cũng không quy định rõ ràng những biện pháp cứu trợ nào được thực hiện, thủ phạm vi phạm phải chịu trách nhiệm pháp lý nào.

Thứ hai, thủ tục tham gia của công chúng vào pháp luật về môi trường là không hoàn hảo. Ví dụ, các hình thức tham gia của công chúng như hội nghị chuyên đề, điều trần, hội đồng lập luận, v.v. không có quy định thủ tục bắt buộc hơn, tương đối tùy tiện, có nên được quyết định hoàn toàn bởi các bộ phận liên quan hay không.

Thứ ba, một số quy định pháp lý được định nghĩa không rõ ràng. Nếu luật bảo vệ môi trường quy định rằng thông tin môi trường thuộc về "bí mật nhà nước" và "bí mật thương mại" không thuộc phạm vi công khai. Tuy nhiên, không có thông tin nào được xác định rõ ràng thuộc loại hình không nên công khai này, trong thực tế, một số cơ quan bảo vệ môi trường hoặc doanh nghiệp từ chối công khai thông tin về tình trạng ô nhiễm chất thải rắn hoặc các doanh nghiệp xả thải với lý do "bí mật nhà nước" hoặc "bí mật thương mại".

Thứ tư, thiếu cơ chế đánh giá, đánh giá và khuyến khích sự tham gia của công chúng. Cơ chế đánh giá, đánh giá và đánh giá sự tham gia của công chúng chưa được thiết lập, các biện pháp khen thưởng cho các đơn vị và cá nhân có thành tích xuất sắc chưa được thực hiện, bầu không khí chủ động, hợp lý và có trật tự tham gia phòng chống ô nhiễm chất thải rắn vẫn chưa được hình thành.

3. Thúc đẩy mạnh mẽ các khuyến nghị về công khai thông tin phòng chống ô nhiễm chất thải rắn và sự tham gia của công chúng

(1) Nuôi dưỡng ý thức tham gia của công chúng một cách hiệu quả. Nuôi dưỡng sự nhiệt tình của công chúng để tham gia vào việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn, huy động rộng rãi sự tham gia của công chúng trong các vấn đề kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn và bảo vệ quyền và lợi ích môi trường của họ. Thúc đẩy các phương tiện truyền thông như truyền hình, đài phát thanh, báo chí, internet và điện thoại di động tích cực thực hiện trách nhiệm xã hội của công tác bảo vệ môi trường, nuôi dưỡng đạo đức môi trường và đạo đức công cộng, để công chúng hiểu và hỗ trợ các chính sách pháp luật về phòng chống ô nhiễm chất thải rắn, biết kiến thức về phòng chống ô nhiễm chất thải rắn, nâng cao chất lượng môi trường, nắm vững kỹ năng tham gia, nâng cao khả năng tham gia, thúc đẩy sự tham gia của công chúng trong các vấn đề kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn theo quy định của pháp luật, hợp lý và có trật tự.

(2) Thúc đẩy công khai thông tin về phòng chống ô nhiễm chất thải rắn. Công khai và minh bạch thông tin về kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn là điều kiện tiên quyết cho sự tham gia của công chúng. Chính quyền các cấp và doanh nghiệp phải tuân thủ nguyên tắc "công khai là thông lệ, không công khai là ngoại lệ", công khai các loại thông tin về phòng chống ô nhiễm chất thải rắn theo quy định của pháp luật, kịp thời, chính xác, toàn diện và tiêu chuẩn.

Một là công khai toàn diện. Theo yêu cầu của pháp luật và quy định, công khai đầy đủ chức năng của cơ quan bảo vệ môi trường, chính sách và quy định, kế hoạch phòng ngừa và kiểm soát, văn bản quy phạm pháp luật, giấy phép hành chính, phê duyệt hành chính, xử phạt hành chính, cải cách có thời hạn, giám sát môi trường, giám sát môi trường, ứng phó khẩn cấp môi trường và các loại thông tin phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn khác, để làm cho nó công khai và công khai.

Thứ hai, công khai đa kênh. Cải thiện cơ chế công bố thông tin kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn, tinh chỉnh các mục công khai và làm rõ nội dung công khai. Thông qua cổng thông tin chính phủ và bộ phận môi trường sinh thái, weibo chính phủ, báo chí, báo điện thoại di động và các nền tảng phát hành thông tin có thẩm quyền khác và các cuộc họp báo, thông tin truyền thông và các phương tiện truyền thông khác để công chúng biết, kịp thời chính xác, nhiều kênh để tiết lộ thông tin kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn và thông tin chất lượng môi trường.

Thứ ba, tăng cường xây dựng hệ thống phát ngôn viên báo chí, đáp ứng kịp thời các vấn đề nóng và trọng tâm của công chúng về kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn.

Thứ tư, tích cực thúc đẩy công khai thông tin doanh nghiệp. Thường xuyên công bố tình hình phát thải chất gây ô nhiễm của các doanh nghiệp gây ô nhiễm chất thải rắn trọng điểm, giám sát các doanh nghiệp công khai thông tin tự giám sát phát thải chất gây ô nhiễm. Thực hiện công tác đánh giá xếp hạng tín dụng môi trường doanh nghiệp, thường xuyên công bố kết quả đánh giá.

Thứ năm, tăng cường xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp về công bố thông tin. Thiết lập cơ chế giáo dục và đào tạo công khai thông tin phòng chống ô nhiễm chất thải rắn, kết hợp với nghiên cứu thực tế công việc để xây dựng kế hoạch đào tạo hàng năm, đảm bảo công khai thông tin môi trường vững chắc và hiệu quả.

(3) Thực sự thông suốt các kênh tham gia và biểu hiện của công chúng. Xây dựng cơ chế đối thoại ba bên giữa chính phủ, doanh nghiệp và công chúng, mở ra các kênh thể hiện và khiếu nại hiệu quả, xây dựng nền tảng kết nối cho sự tham gia và giao tiếp của công chúng.

Thứ nhất, thúc đẩy sự tham gia của công chúng trong việc xây dựng chính sách pháp luật. Trong quá trình xây dựng và sửa đổi các quy định, chính sách, quy hoạch và tiêu chuẩn phòng chống ô nhiễm chất thải rắn, các hội nghị chuyên đề, hội chứng, phiên điều trần, v.v. cần được tổ chức theo quy định của pháp luật, công khai lấy ý kiến công chúng và công bố kịp thời việc lấy ý kiến và tiếp thu ý kiến của công chúng.

Thứ hai, thúc đẩy sự tham gia của công chúng trong việc ra quyết định môi trường. Tăng cường tính minh bạch của việc ra quyết định kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn, khuyến khích thiết lập hệ thống thăm dò ý kiến ra quyết định môi trường, coi mức độ ủng hộ dư luận là tài liệu tham khảo quan trọng cho việc ra quyết định. Thiết lập và cải thiện hệ thống hội chứng chuyên gia, đóng vai trò hỗ trợ chuyên môn của các chuyên gia. Khuyến khích công chúng và các tổ chức xã hội tham gia đầy đủ vào việc thực hiện và đánh giá quy hoạch môi trường, nâng cao mức độ dân chủ hóa và khoa học hóa việc ra quyết định.

Thứ ba, thúc đẩy sự tham gia của công chúng trong giám sát môi trường. Bộ phận môi trường sinh thái và đại diện của các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường làm thanh tra viên đặc biệt về phòng chống ô nhiễm chất thải rắn, giám sát việc thực thi pháp luật của các cơ quan hành chính về bảo vệ môi trường, và có thể thuê tình nguyện viên bảo vệ môi trường, đại diện của các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường làm giám sát viên, giám sát hành vi phòng chống ô nhiễm chất thải rắn của doanh nghiệp và các vấn đề môi trường của các dự án xây dựng. Đối với các vấn đề mà công chúng phản ánh, các cơ quan quản lý môi trường sinh thái cần tích cực điều tra và xử lý và phản hồi thông tin kịp thời. Hỗ trợ các phương tiện truyền thông để giám sát dư luận.

Thứ tư, thúc đẩy sự tham gia của công chúng trong đánh giá tác động môi trường. Thực hiện nghiêm túc các quy tắc và quy định có liên quan về đánh giá tác động môi trường của công chúng, kịp thời công khai thông tin đánh giá vòng lặp các dự án phát sinh và vận hành chất thải rắn, và tổ chức các cuộc họp chứng minh chuyên gia, các phiên điều trần công khai để thu hút ý kiến công chúng đầy đủ và rộng rãi.

(4) Thực sự hoàn thiện pháp luật và quy định. Thiết lập và cải thiện cơ chế kiện tụng phúc lợi công cộng môi trường, làm rõ phạm vi, nội dung, phương thức, kênh và thủ tục tham gia của công chúng, chuẩn hóa và hướng dẫn sự tham gia có trật tự của công chúng trong việc bảo vệ môi trường. Cải thiện thủ tục lập pháp về sự tham gia của công chúng, giải quyết các vấn đề như hội nghị chuyên đề, điều trần, hội chứng và các hình thức tham gia khác của công chúng trong thực tiễn lập pháp môi trường tùy tiện hơn, thủ tục không đầy đủ và các vấn đề khác. Đối với các sự kiện lớn liên quan đến lợi ích môi trường chung của công chúng hoặc các vấn đề lập pháp có sự khác biệt lớn, các phiên điều trần lập pháp cần được buộc phải được làm rõ như một phương thức tham gia. Chúng tôi sẽ tăng cường phối hợp và giao tiếp với các cơ quan tư pháp và tăng cường sự tham gia của công chúng trong việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn. Xây dựng và thực hiện các biện pháp hiệu quả để bảo vệ người tố giác khỏi bị trả đũa. Trong trường hợp công chúng nộp đơn kiện dân sự về bồi thường thiệt hại ô nhiễm chất thải rắn lên Tòa án nhân dân, cơ quan môi trường sinh thái có trách nhiệm hỗ trợ các vấn đề như thu thập bằng chứng về thiệt hại ô nhiễm môi trường.

(5) Hỗ trợ hiệu quả cho các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường. Hỗ trợ mạnh mẽ và phát triển các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường, tổ chức đào tạo kinh doanh nghiêm túc, xây dựng một nền tảng đa cấp cho các cuộc thảo luận và đối thoại giữa chính phủ và công chúng. Thiết lập hệ thống hồ sơ dịch vụ của các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường, ghi lại kịp thời, đầy đủ và chính xác các dịch vụ của các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường, cung cấp cơ sở cho việc khen thưởng và khuyến khích. Tăng cường giao tiếp và trao đổi với các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường để tăng cường sự hiểu biết và tin tưởng lẫn nhau. Tuân thủ nguyên tắc dịch vụ và đào tạo song song, thúc đẩy sự tham gia của các tổ chức xã hội môi trường trong việc kiểm soát ô nhiễm chất thải rắn thông qua tài trợ dự án, mua dịch vụ của chính phủ từ các tổ chức xã hội, v.v. Tích cực hỗ trợ các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường thực hiện các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, tư vấn, giám sát vi phạm môi trường và trợ giúp pháp lý về phòng, chống ô nhiễm chất thải rắn, phát huy đầy đủ vai trò tư vấn và tham mưu của các tổ chức xã hội bảo vệ môi trường trong việc tham gia xây dựng và thực hiện chính sách, quy định, quy hoạch và tiêu chuẩn môi trường, khuyến khích họ xây dựng các chính sách và đề xuất tích cực để hoàn thiện các luật và quy định và chính sách phòng chống ô nhiễm chất thải rắn.

Xem thêm Phương pháp quản lý kế hoạch bảo vệ môi trường